Tematykę spotkania naturalnie wyznaczyły przypadające rocznice: 25-lecia transformacji ustrojowej, 15-lecia członkostwa w NATO oraz 10-lecia uczestnictwa w UE. Za punkt wyjścia do dyskusji posłużyły wyniki badań przeprowadzonych przez Europejski Instytut Marketingu Miejsc Best Place na temat społecznej oceny 25 lat transformacji. Z badań wynika, że Polacy mają problem z samooceną – tymczasem rzetelna ocena własnych dokonań jest podstawą do określenia wyzwań przyszłości i wytyczenia strategii.
– Nasza debata jest potrzebna by pokazać, że mamy się czym chwalić i że możemy być dumni z naszych dokonań. Musimy pokazywać polskie sukcesy, bo nasza wiedza o nich jest niepokojąco niska. To wszystko wynika z głęboko zakorzenionych kompleksów wobec świata, wobec Zachodu – otworzył dyskusję prof. Krzysztof Opolski (WNE UW).
Aleksander Kwaśniewski, prezydent RP 1995-2005 podkreślił, że „baza" została zbudowana (ustrój polityczny, zalążki nowoczesnego, otwartego społeczeństwa, gospodarka wolnorynkowa). – Polskim sukcesem jest fakt, że przeprowadziliśmy transformację ewolucyjnie, pokojowo, prowadząc dialog, dzięki czemu uniknęliśmy ofiar, co świadczy o dużej dojrzałości społeczeństwa. Dla celów strategicznych (bezpieczeństwa, wejścia do NATO i UE) udało nam się uzyskać porozumienie ponadpartyjne.
Aleksander Kwaśniewski dodał, że właśnie dzięki członkostwu w najpotężniejszym bloku polityczno-militarnym świata bezpieczeństwo było nam „gwarantowane”. Dzisiaj, ze względu na sytuację na Ukrainie, decyzja sprzed ćwierć wieku jeszcze bardziej zyskuje na znaczeniu.
– Ten sukces nie spadł nam z nieba, był wynikiem szeregu reform, konsekwentnie wprowadzanych przez kolejne rządy. W 1989 roku nikt nie sądził, że osiągniemy to, co mamy dzisiaj. Choć wiele jest jeszcze do zrobienia musimy pamiętać, że Polska stała się jednym z nielicznych krajów w Europie, który uniknął recesji finansowej. Dziś nie możemy lekceważyć zagrożeń w postaci populizmu i wykorzystywanej w polityce socjotechnice – musimy postawić na ludzi, którzy myślą o przyszłości Polski, a nie o słupkach popularności – mówił Janusz Steinhoff, przewodniczący rady Krajowej Izby Gospodarczej.
Prof. Michał Kleiber, prezes Polskiej Akademii Nauk, podkreślił olbrzymi wpływ okresu transformacji na rozwój nauki i innowacji. – W ciągu ostatniej dekady zwiększyła się pięciokrotnie liczba studentów w Polsce. Był to dobry zryw podyktowany przekonaniem, jak niezbędna jest wiedza w życiu. Teraz czas na zmiany jakościowe. Potrzeba przekonstruowania mentalności młodzieży, która musi budować pragnienie kontynuowania nauki, autonomicznego myślenia, indywidualnej kreatywności, zdolności do współpracy a nie wykluczania przez aspirację – mówił prof. Kleiber.
Uczestnicy jednogłośnie stwierdzili, że Polska ma się od czego odbić, solidna baza została bowiem zbudowana. Czas na eliminację błędów, przyjrzenie się reformom, na nadrobienie zaległości i wyznaczenie ambitnych celów odnoszących się m.in. do roli Polski w świecie i ich konsekwentną realizację w oparciu o strategiczne zarządzanie rozwojem. – Wzorców nam nie brakuje. Nie zepsujmy tego, na co mamy szansę. Dzisiaj temu, co udało się osiągnąć trzeba nadać jakość. Potencjał Polski jest ogromny – podsumował Aleksander Kwaśniewski.