Nowy rok szkolny to drugi rok reformy w szkołach. Od 1 września nie tylko w przedszkolach, I klasach szkół podstawowych i I klasach gimnazjów, ale także w II klasach szkół podstawowych i II klasach gimnazjów, obowiązywać będzie nowa podstawa programowa nauczania. W podstawie tej określone są cele i treści nauczania, umiejętności uczniów oraz zadania wychowawcze szkoły, które są potem odpowiednio uwzględniane w programach nauczania. Jest ona też bazą do pisania podręczników szkolnych.
Nowa podstawa programowa ma być wprowadzana w życie stopniowo przez siedem lat – za rok obowiązywać będzie także w III klasach podstawówek i gimnazjów itd., aż obejmie wszystkie klasy i typy szkół. Jednocześnie uczniowie starszych roczników będą się nadal uczyć według starej podstawy programowej. Wprowadzenie nowej podstawy wiąże się z rozpoczęciem stopniowego obniżania wieku rozpoczynania nauki w szkole podstawowej – we wrześniu, tak jak w ubiegłym roku, obok siedmiolatków w I klasach pojawią się też sześciolatki. Nadal o tym, czy dzieci młodsze rozpoczną naukę, decydują rodzice. Obowiązek szkolny obejmie wszystkie dzieci 6 letnie dopiero od 1 września 2012 r.
W tym roku we wrześniu w I klasach szkół podstawowych znajdzie się zdecydowanie więcej sześciolatków niż przed rokiem; np. w Warszawie będzie ich dwa razy więcej, czyli aż 22%. W ubiegłym roku w całym kraju naukę rozpoczęło w szkole tylko 4,3% sześciolatków.
Nowy rok szkolny wprowadza drugą dodatkową godzinę pracy dla nauczycieli. Zgodnie z ustawą Karta Nauczyciela obecnego roku szkolnego każdy nauczyciel ma obowiązek przepracować dodatkowo dwie godziny tygodniowo (rozliczane w ciągu sześciu miesięcy, co ma umożliwiać w ramach tych godzin np. realizację różnych projektów, w tym np. wycieczek). Te dwie godziny dodatkowej pracy z dziećmi nie są wliczane do pensum (wynosi ono 18 godzin tzw. tablicowych, czyli lekcji). W ubiegłym roku szkolnym, mimo krytyki związków zawodowych, wprowadzono pierwszą taką godzinę.
Jednocześnie nauczycieli obowiązuje już 40 godzinny tydzień pracy. W czasie, gdy nauczyciele nie prowadzą lekcji, przygotowują się do nich, opracowują klasówki i sprawdziany, później je sprawdzają, kontrolują zeszyty uczniów, prowadzą koła naukowe i koła zainteresowań oraz zajęcia wyrównawcze, sporządzają dokumentację związaną z tokiem nauczania i ocenianiem uczniów, przygotowują uroczystości szkolne.
We wrześniu nauczyciele otrzymają jedyną w tym roku podwyżkę o 7% (w latach poprzednich podwyżki były dwa razy w roku – na wiosnę i na jesieni); od września wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, w zależności od ich stopnia awansu zawodowego wzrośnie od 133 zł do 182 zł brutto. Negocjacje między związkowcami a stroną rządową na temat podwyżek dla nauczycieli w 2011 r. (rozpoczęte w lipcu), nadal się nie zakończyły. Na ostatnim, sierpniowym spotkaniu, strona rządowa podtrzymała propozycję, by podwyżka była tak, jak w tym roku, tylko jedna – o 7% we wrześniu.