źródło: Flickr.comFirmy DS/MLM z siedzibą lub biurem w dziwnych, egzotycznych miejscach, rosną jak grzyby po deszczu. Jak pokazuje życie, w jeszcze szybszym tempie znikają z rynku bez śladu, kiedy biznes zrobi już swoje i zadba o spuchnięte portfele jego inicjatorów. Polacy budzą się wtedy z ręką w nocniku a ich obiecany przez anonimowych zazwyczaj prezesów sukces znów pozostaje mrzonką. Zainwestowane czas i pieniądze idą w zapomnienie i znów trzeba się rozejrzeć, czy nie pojawił się jakiś nowy marketing sieciowy. Zostaje płacz, lament, wołanie o pomoc, no i przede wszystkim przeciąg w kieszeniach. A wystarczyło chwilę pomyśleć. I znaleźć do współpracy czy zostać klientem porządnej firmy zarejestrowanej w Polsce… (przyp. red.)
Jednak, bez względu na to, czy internetowy przedsiębiorca ma siedzibę w Dubaju, Wietnamie, na Malediwach, musi przestrzegać polskiego prawa, jeżeli kieruje ofertę do polskiego konsumenta!
Oznacza to, że gdy np. wysyła towar do Polski, ceny podaje w złotówkach, a strona jest napisana w naszym języku, to musi wywiązać się z wielu obowiązków informacyjnych i zapewnić 10 dniowy okres na odstąpienie od umowy. Konsument korzystający z e-zakupów towarów lub usług musi przede wszystkim pamiętać, że nawet samo klikniecie na okienko „akceptuję regulamin” czy „zapoznałem się z regulaminem” może oznaczać zawarcie umowy.
Zanim klikniesz, sprawdź:
1. Dane sprzedawcy, takie jak nazwa przedsiębiorcy, adres, email. Jeśli ich nie ma, zrezygnuj z zawarcia umowy. Uczciwy sprzedawca nie będzie miał powodu, by je ukrywać. Jeśli informacje na stronie są częściowe, przykładowo wyłącznie finezyjna nazwa firmy, ale brak adresu stacjonarnego przedsiębiorcy – pamiętaj, że ważne dla kupującego informacje można zweryfikować w inny sposób , np. w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zwróć uwagę na to, gdzie znajduje się siedziba przedsiębiorcy. Jeśli jest poza UE, w przyszłości może być bardzo trudno dochodzić praw, chociażby w przypadku złożenia reklamacji sprzedawcy, który ma siedzibę w dalekim kraju.
2. Przeczytaj regulamin. Sprawdź w szczególności następujące informacje:
- wysokość opłat, zwróć uwagę na koszt towaru lub usługi, koszt dostawy, ewentualne kary umowne, a także na należności za samą rejestrację na portalu lub dostęp do jego zasobów.
- czas na jaki umowa jest zawierana, np. czy sprzedawca zastrzega automatyczne przedłużenie umowy na czas oznaczony lub nieoznaczony. Zwróć uwagę na warunki rozwiązania umowy.
- adresy, pod które należy wysłać oświadczenie o odstąpieniu od umowy lub reklamację i czy czynności te nie są obwarowane dodatkowymi wymaganiami.
- bądź ostrożny – jeżeli w informacjach na stronie internetowej brak którejkolwiek z tych informacji lub są one niejasne, zrezygnuj z zawarcia umowy.
3. Klikając zawierasz umowę. Zakupy na odległość to specyficzny rodzaj umowy – nawet samo klikniecie na okienko „akceptuję regulamin” czy „zapoznałem się z regulaminem” może oznaczać zawarcie umowy. Pamiętaj, że jednocześnie może mieć miejsce zawarcie dwóch lub więcej e-umów (o korzystanie z portalu internetowego, umowa sprzedaży towaru lub o świadczenie usługi), a stroną poszczególnych rodzajów umów mogą być różne podmioty. Jaką umowę zawarłeś i z kim – to wiedza istotna w przypadku np. reklamacji wadliwego towaru.
4. Zwróć uwagę na zakres żądanych danych i cel. Sprzedawca nie zawsze musi poznać numer telefonu komórkowego kupującego (w niektórych przypadkach jego podanie może oznaczać skorzystanie z usługi premium, polegającej na odbieraniu lub wysyłaniu kosztownych smsów).
5. Wybieraj rozsądnie formy płatności. Karta kredytowa, przelew, za pobraniem, a może zaliczka? Jeżeli nie jesteś pewien przedsiębiorcy u którego zamawiasz kosztowne zakupy, skorzystaj z przesyłki za pobraniem.
6. Rozważnie podchodź do wszelkich super okazji, ogromnych przecen. Nieprawdopodobnie niska cena i obowiązek zapłaty z góry mogą świadczyć o tym, że otrzymasz towar nieoryginalny, niskiej jakości lub taki, który być może w ogóle do Ciebie nie dotrze.
7. Odstąpienie od umowy. W przypadku zawarcia umowy na odległość konsument ma prawo odstąpić od umowy w terminie 10 dni. Pamiętajmy o wyjątkach: jeżeli jednak zgodziliśmy się (np. akceptując regulamin) na rozpoczęcie świadczenia usługi (np. pobierania plików), przed rozpoczęciem tego terminu, tracimy prawo bezkosztowego odstąpienia od umowy. Nie obowiązuje ono także wtedy, gdy zawieramy przez internet umowę o wykonanie jakiejś pracy (np. rejestrując się na portalu dla aktorów, modeli, zobowiązując się do promowania oferty na portalu społecznościowym) lub prowadzimy działalność gospodarczą.
Osoba, która zawiera umowy w celu gospodarczym nie jest konsumentem, w związku z tym nie jest objęta ochroną, która wynika z przepisów konsumenckich.
UOKiK nie ma kompetencji do tego, by interweniować wtedy, gdy konsument został oszukany przez wirtualnego sprzedawcę np. konsument otrzymał towar nieoryginalny, lub towar w ogóle nie został wysłany. Urząd regularnie zawiadamia prokuraturę o tego typu praktykach. Od początku roku skierowano już 7 zawiadomień dotyczących przedsiębiorców działających w różnych branżach.
Zmiany prawne
25 grudnia wchodzi w życie ustawa o prawach konsumenta. Najważniejsze zmiany, które będą chronić wszystkich słabszych uczestników rynku – to wydłużenie prawa do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem lub na odległość z 10 do 14 dni oraz wymóg uzyskania wyraźnej zgody konsumenta na wszelkie dodatkowe płatności wykraczające poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne przedsiębiorcy. Dzięki temu dokonywanie zakupów w sieci będzie bezpieczniejsze.
Pomoc dla konsumentów
W przypadku oszustwa – zgłoś sprawę organom ścigania: Prokuraturze lub Policji. Problemy z przedsiębiorcą z UE: pomocą służy Europejskie Centrum Konsumenckie. Problem z polskim sprzedawcą: 800 007 707, miejscy powiatowi rzecznicy konsumentów, Inspekcja Handlowa, porady@dlakonsumentow.pl.