Czym jest AGER? Raport AGER (Amway Global Entrepreneurship Report) jest międzynarodowym projektem badającym postrzeganie przedsiębiorczości w społeczeństwie. Najnowsza – IX już edycja pokazuje, jak zmieniło się postrzeganie kwestii posiadania i prowadzenia własnej firmy w kontekście społecznym, gospodarczym i zawodowym w rzeczywistości determinowanej trwającą pandemią COVID-19. W ramach badania Ipsos Global Omnibus przeprowadzonego w 12 europejskich krajach, przebadano ponad 12 000 respondentów. W Polsce badanie przeprowadzono na reprezentatywnej grupie ponad 1 000 osób.
W raporcie zaprezentowano wyniki ankiet badających nastroje i postawy biznesowe przed pandemią (rok 2019 – ankietowani udzielili wtedy odpowiedzi na pięć pytań) oraz w trakcie jej trwania (w 2020 roku poproszono ich o ponowne udzielenie odpowiedzi na dwa pytania), co pozwoliło stworzyć unikatowy obraz dynamicznie zmieniających się preferencji w społeczeństwie. Raport pokazuje także, jak ludzie odkrywają i wykorzystują nowe możliwości w prowadzeniu biznesu (związane głównie z mediami społecznościowymi), dostosowując się do dynamicznych i niepewnych realiów rynku.
Czy Polacy chcą być przedsiębiorcami i jakie formy przedsiębiorczości preferują? Z badań przeprowadzonych w ramach Raportu AGER 2019-2020 wynika, że chociaż pandemia znacząco zmieniła postrzeganie przedsiębiorczości przez Polaków, to wciąż jednak duża część społeczeństwa deklaruje zainteresowanie posiadaniem własnej firmy teraz lub w przyszłości.
– Znacząco rośnie poczucie niepewności i nieoznaczoność rzeczywistości, w której rosnącego ryzyka nie daje się skalkulować w przewidywalny sposób – zauważa dr Anna Czarczyńska z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego. – Tym nie mniej, aż 46% z nas już działa albo myśli o własnym biznesie w przyszłości, czyli niewiele poniżej średniej dla Europy, gdzie własna działalność jest atrakcyjna dla 51% badanych – dodaje.
W ogólnej grupie respondentów wzrasta zainteresowanie tradycyjną działalnością gospodarczą (z 50% przed pandemią do 55% w jej trakcie) oraz działalnością e-commerce (z 54% do 60%).
Wyobrażenia o wymarzonym biznesie przesuwają się jednak z niepewnych freelancerskich form pracy (spadek z 44% do 35%), w stronę modelu tradycyjnego bądź też w stronę e-commerce (wzrost odpowiednio o 5 i 6 punktów procentowych). – Podobnie w Europie obserwujemy silnie spadkową tendencję postrzegania atrakcyjności pracy bez etatu bazującej na projektach na zlecenie, czy też modelu franczyzy – komentuje dr Anna Czarczyńska.
Warto podkreślić, że w grupie poniżej 35 roku życia zainteresowanie działalnością freelancerską spadło aż o 20% – z 63% przed covid do 43% w trakcie pandemii, a wzrosło takimi formami jak: tradycyjna działalność gospodarcza (z 58% przed covid do 68% w trakcie), e-commerce (z 66% do 73%) oraz tzw. sharing economy (z 33% do 46%).
Interesująco wygląda także zmiana zainteresowania własną działalnością influencerską w podziale na płeć. Wśród mężczyzn chęć bycia influencerem wzrosła o 10% (z 28% przed pandemią do 38% w jej trakcie), a u kobiet natomiast zmalała o 9% (z 49% przed pandemią do 40% w jej trakcie).
Jakie korzyści i bariery? Respondenci wciąż jako trzy główne korzyści z prowadzenia własnego biznesu wskazują: możliwość uzyskania dodatkowych przychodów (wzrost: 68% w trakcie pandemii vs. 64% przed pandemią), możliwość bycia własnym szefem (spadek: 63% w trakcie pandemii vs. 67% przed pandemią) oraz realizację własnej pasji (spadek z 65% przed pandemią vs. 63% w trakcie pandemii).
Jako największe bariery w rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej ankietowani wskazują obawę przed niepowodzeniem i pozyskaniem kapitału na prowadzenie biznesu.
Przyspieszona cyfryzacja? Jeden z głównych tematów Raportu AGER 2019-2020 stanowi postrzeganie mediów społecznościowych w rozwoju własnej działalności gospodarczej. – Decyzje administracyjne związane z pandemią, ograniczające działalność gospodarczą, spowodowały wzrost znaczenia wykorzystywania mediów społecznościowych do nawiązywania kontaktów i budowania relacji z potencjalnymi klientami – komentuje dr Anna Czarczyńska. – Ten kanał jako najważniejszy wskazuje aż 57% respondentów w Europie i 44% w Polsce – wydaje się, że cyfrowa rewolucja w Polsce dopiero się rozkręca i że ciągle jeszcze niedowierzamy nowym kanałom promocji biznesu – dodaje.
Tutaj wyniki badania są bardzo interesujące. 37% ogółu ankietowanych Polaków uważa media społecznościowe za najlepszy sposób zwiększenia liczby klientów i sprzedaż produktów, a 33% – że są one najlepszym kanałem na promocję własnego biznesu. Jednocześnie 33% sądzi, że nie ma wystarczająco dużej sieci, aby promować swoją firmę, a 30% – że nie ma wystarczających umiejętności w tym zakresie.
Jednak, jak zauważa dr Anna Czarczyńska: – Nowe pokolenie zdigitalizowanych przedsiębiorców bardzo dobrze odnajduje się w nowej rzeczywistości podobnie w Europie, jak i w Polsce uznając, że ma wystarczające umiejętności do prowadzenia własnej działalności – im wyższe wykształcenie tym większe zaufanie do własnych kompetencji. Badana grupa poniżej 35 roku życia ma zdecydowanie większą skłonność do zaryzykowania pracy na własny rachunek (62% vs 38% w wieku powyżej 35 roku życia), opierając swój model biznesowy właśnie na zarządzaniu siecią kontaktów społecznościowych.
Dr Anna Czarczyńska podkreśla rolę i inne nastawienie młodego pokolenia do prowadzenia biznesu w sieci: – Wśród młodego pokolenia nie ma istotnych różnic, jeśli chodzi o potencjał przedsiębiorczości w sieci ze względu na kraj, płeć czy sektor. Niezależnie od bieżących wyzwań gospodarczych, myśląc o własnej firmie szukamy niezmiennie możliwości zwiększania dochodów własnych, ale też realizowania swoich pasji zawodowych i większego poczucia niezależności. Rosnąca popularność pracy zdalnej i praca postrzegana w kategoriach samorealizacji bazująca na internecie ludzi, czyli zarządzaniu siecią kontaktów, dla pokolenia 35 jest już oczywistością. Badania pokazują, że to właśnie nowe pokolenie jest odpowiedzią na współczesne wyzwania.
Prezentacja Raportu AGER 20219-2020 w Polsce odbyła się pod koniec 2020 roku. Z tej okazji autorzy przygotowali webinar z udziałem dr Anny Czarczyńskiej z Katedry Ekonomii Akademii Leona Koźmińskiego, Marcina Kłódkiewicza, marketing & PR managera w Amway oraz dziennikarza ekonomicznego Ernesta Bodziucha. Podczas spotkania online zaprezentowane i omówione zostały zmiany w postrzeganiu przedsiębiorczości, jakie zaszły w społeczeństwie na skutek trwającej pandemii.