Pracuje w nich ponad 40% osób zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw, a ich inwestycje to ponad 50% wartości inwestycji wszystkich firm. Duże przedsiębiorstwa są gotowe do podjęcia inwestycji – tak wynika z drugiej edycji badania Monitoring kondycji sektora dużych przedsiębiorstw 2010 przeprowadzonego przez PKPP Lewiatan we współpracy z firmą doradczą Deloitte. – Przedsiębiorstwa duże, małe i średnie, poradziły sobie z osłabieniem gospodarczym w 2009 r. Szybko zareagowały na niespodziewaną zmianę koniunktury, udało im się ograniczyć koszty do poziomu pozwalającego na utrzymanie rentowności na dodatnim poziomie. I zrobiły to ograniczając restrukturyzację zatrudnienia do minimum. Negatywnym skutkiem kryzysu był jednak relatywnie niewielki wzrost przychodów ze sprzedaży, a przede wszystkim ograniczenie inwestycji – ocenia dr Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, główna ekonomistka PKPP Lewiatan.
Badania PKPP Lewiatan i Deloitte wykazały, że w 2009 r. inwestowało 85% firm dużych, jednak skala tych inwestycji została ograniczona. Ważne jednak, że duże przedsiębiorstwa inwestowały głównie w nowe maszyny i urządzenia, linie technologiczne, oprogramowanie, nowe technologie i w kapitał ludzki, a zatem ich decyzje inwestycyjne miały jakościowy, a nie ilościowy (rozszerzający posiadane moce wytwórcze) charakter. Dzięki temu dzisiaj są one lepiej przygotowane do konkurowania na rynkach zewnętrznych.
Prawie 50% dużych firm uznaje swoje inwestycje w nowe technologie za strategiczne dla działalności. Jednak same twierdzą, że to nie jest wystarczające – tylko 36% uważa swój rzeczowy majątek za nowoczesny na poziomie światowym i zachodnioeuropejskim. Tym bardziej, że prawie 60% dużych przedsiębiorstw ma wykorzystane moce wytwórcze w ponad 75% (w tym ponad 21% w 100%).
Z badań PKPP Lewiatan i Deloitte wynika też, że w latach 2010-2011 tylko 9% dużych przedsiębiorstw nie planuje inwestycji, a w ponad 11% skala inwestycji będzie zbyt mała w stosunku do potrzeb. A zatem 80% firm dużych inwestycje planuje. Ich celem ma być przede wszystkim zwiększenie sprzedaży (67% firm), poprawa jakości produktów i usług (66% firm), a także ciągłe obniżanie kosztów produkcji (43% firm). Dlatego duże przedsiębiorstwa będą głównie inwestować w modernizację produkcji, ale także w zasoby ludzkie.
Duże przedsiębiorstwa są dzisiaj bardzo stabilne finansowo – ponad 1/3 finansuje swój majątek w oparciu o środki własne, a w kolejnych ponad 25% środki obce stanowią nie więcej niż 20% wartości aktywów. – To dla banków i innych instytucji finansowych wymarzeni klienci. Jednak ponad 60% firm nie zamierza korzystać z kredytu inwestycyjnego, planując realizację inwestycji w oparciu o zgromadzone środki własne. Sądząc po stałym wzroście depozytów przedsiębiorstw (ogółem) i spadku kredytów finansowanie nie jest i przez pewien czas na pewno nie będzie barierą dla większości dużych firm planujących inwestycje – dodaje Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek.
Wśród głównych przeszkód w podejmowaniu przez duże przedsiębiorstwa decyzji o rozpoczęciu inwestycji są: niepewność co do trwałości zmiany koniunktury gospodarczej, ryzyko osłabienia popytu na rynku polskim (uwaga: badania były przeprowadzone przed ogłoszeniem decyzji rządu o podwyżkach podatku VAT, więc firmy nie mogły uwzględniać ewentualnych skutków tych decyzji dla popytu na rynku polskim) oraz zmienność regulacji prawnych, które są podstawą ich działalności (dla ponad 25% firm dużych jest to bardzo duże lub duże zagrożenie).
– Duże firmy wyszły wzmocnione po kryzysie, nie tylko relatywnie (w porównaniu z MŚP), ale też realnie, skoro większość z nich (83%) wypracowała zysk w 2009 r. , który dla 38% był większy niż w 2008 r. Stąd też oczekiwania dalszej poprawy przychodów ze sprzedaży, w tym na eksport w 2010 r. w porównaniu z wynikami badania w 2009 r. – komentuje Rafał Antczak, wiceprezes Deloitte. – Oczekiwania te znajdują uzasadnienia w danych ekonomicznych, takich jak (realna) dynamika sprzedaży detalicznej czy wyniki handlu zagranicznego. Odbudowa wzrostu jest wyraźna, choć nie nastąpił jeszcze powrót do poziomów sprzed kryzysu. W dużych firmach bardzo szybko rośnie apetyt na inwestycje kapitałowe. Firmy dysponują środkami własnymi przy malejącym uzależnieniu od finansowania zewnętrznego i braku problemów z należnościami i zobowiązaniami. Czy jednak ten zapał inwestycyjny firm faktycznie zostanie zrealizowany, pozostaje najważniejszym pytaniem na najbliższe pół roku – dodaje.
Badanie zostało przygotowane i przeprowadzone przez TNS OBOP na ogólnopolskiej losowej próbie 388 dużych firm prywatnych i państwowych w okresie 18 kwietnia do 4 lipca 2010 r. Próba jest reprezentatywna ze względu na sektor (firma prywatna – państwowa) oraz sekcję PKD w głównych siedmiu sektorach gospodarki. To drugie, kompleksowe badanie dużych firm w Polsce (pierwsze zostało przeprowadzone przez PKPP Lewiatan i Deloitte na początku 2009 r.)