To dobra wróżba dla polskiej koniunktury gospodarczej w nadchodzących miesiącach z uwagi na fakt, że firmy zatrudniające do 250 pracowników stanowią 99% aktywnych podmiotów gospodarczych na polskim rynku. W badaniu pt. „Nastroje wśród mikro i małych przedsiębiorstw” (Small Business Confidence Monitor) wzięło udział 300 polskich firm. Tym samym dołączyły one do grona 6031 mikro i małych przedsiębiorstw reprezentujących 20 krajów i regionów, które zostały uwzględnione w globalnej edycji tego badania (Global Small Business Confidence Moniotor).
Przedsiębiorców biorących udział w badaniu poproszono m.in. o dokonanie samooceny kondycji ich firm. Na podstawie zgromadzonych odpowiedzi stwierdzono, że polskie mikro i małe przedsiębiorstwa oceniają swoją kondycję lepiej niż firmy z pozostałych rynków wschodzących oraz z rynków rozwiniętych ujętych w badaniu ogółem. Co więcej, Polska uplasowała się w czołówce krajów/regionów, w których przedsiębiorcy charakteryzują się najwyższą samooceną. Większymi optymistami od polskich mikro i małych firm okazały się jedynie podmioty gospodarcze z Indii oraz z Bliskiego Wschodu.
W badaniu pytano również o ocenę kondycji polskiej gospodarki i jej perspektyw. Polscy przedstawiciele „small biznesu” uznali, że są dobre. 44% z nich oczekuje, że w perspektywie najbliższych 6 miesięcy polski PKB wzrośnie. Większy odsetek firm spodziewa się wzrostu PKB jedynie na Bliskim Wschodzie. Z kolei we Francji zaledwie 11% firm przewiduje, że tamtejsza gospodarka będzie się rozwijała w nadchodzących miesiącach, a prawie jedna trzecia – że się skurczy.
Respondentów poproszono również o ocenę koniunktury biznesowej z punktu widzenia oczekiwanej wysokości przychodów. Uzyskane odpowiedzi wskazują, że polskie przedsiębiorstwa pozytywnie oceniają perspektywy w tym obszarze w ciągu najbliższych 6 miesięcy. 44% z nich oczekuje wzrostu przychodów. Badanie obejmowało również pytanie o plany inwestycyjne mikro i małych przedsiębiorstw. W Polsce odnotowano największy w Europie odsetek firm planujących wzrost wydatków inwestycyjnych. – To pochodna pozytywnych oczekiwań polskich przedsiębiorstw dotyczących koniunktury gospodarczej w kraju. Plany zwiększania wydatków inwestycyjnych są oznaką odważnego podejścia przedstawicieli polskiego „small biznesu” do prowadzenia działalności gospodarczej. Po 20 latach walki o przetrwanie w warunkach zmieniającego się otoczenia gospodarczego, społecznego i politycznego nabrali oni umiejętności radzenia sobie w trudnej sytuacji, co pozwoliło im przetrwać okres spowolnienia w lepszej kondycji niż mikro i małe firmy z Europy Zachodniej –komentuje Piotr Karoń, dyrektor departamentu bankowości małych przedsiębiorstw HSBC Bank Polska SA. Podczas, gdy w Polsce wzrost wydatków inwestycyjnych planuje 38% mikro i małych przedsiębiorstw, we Francji i Wielkiej Brytanii odsetek ten jest znacznie niższy (odpowiednio 23% i 25%).
HSBC podał, iż wzrost wydatków inwestycyjnych wiąże się ze zwiększonym zapotrzebowaniem na środki finansowe. Ponadto oczekiwany wzrost przychodów również wymaga poniesienia dodatkowych nakładów na prowadzenie działalności generującej te przychody. Wśród źródeł finansowania wzrostu aktywności ekonomicznej, z których korzystają polscy mikro i mali przedsiębiorcy, dominuje kapitał własny. Na to źródło finansowania wskazało 61% ogółu firm poddanych badaniu.
Interesujących wniosków dostarcza porównanie nastrojów panujących wśród mikro i małych przedsiębiorstw prowadzących handel zagraniczny z nastrojami tych firm, które skupiają się na rynku krajowym. To pierwsze badanie nastrojów mikro i małych firm, w którym dokonano takiego wyszczególnienia, opublikowane w Polsce. Wykazało ono, że firmy prowadzące działalność również poza granicami kraju charakteryzują lepsze nastroje dotyczące koniunktury gospodarczej, oczekiwanych przychodów oraz planów w zakresie zatrudnienia. Jedynie w obszarze planów inwestycyjnych w perspektywie najbliższych 6 miesięcy przedsiębiorstwa skupione na rynku krajowym wypadają nieco lepiej niż te handlujące z zagranicą.
Opinie ekspertów
HSBC Bank Polska SA poddał wyniki badania nastrojów wśród polskich mikro i małych przedsiębiorstw ocenie ekspertów reprezentujących środowisko akademickie, biznesowe i ekonomiczne. Oto ich komentarze:
Piotr Jeleński, członek zarządu Asseco Poland SA:
„W wynikach badań widać umiarkowany optymizm polskich przedsiębiorców. Jest to powód dla nas wszystkich do ostrożnego optymizmu. Na pewno zadowolenie to nie powinno osłabić zapału do reformowania gospodarki w skali makro, jak też zwiększania konkurencyjności naszych przedsiębiorstw.”
Prof. dr hab. Andrzej K. Koźmiński, rektor Akademii Leona Koźmińskiego:
„Badania wskazują jednoznacznie na wysoki poziom optymizmu w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw. Można się więc spodziewać wzrostu inwestycji i utrzymania, a nawet pewnego wzrostu zatrudnienia. Przedsiębiorcy nie biorą pod uwagę „czarnych scenariuszy” budowanych na tle takich wydarzeń, jak np. gwałtowne wahania kursów walut i rynków finansowych oraz narastanie skutków nadmiernego zadłużenia sektora finansów publicznych w Polsce i za granicą. Może to i lepiej. Prawo samospełniających się przepowiedni może bowiem działać zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść koniunktury.”
Jeremi Mordasewicz, ekspert Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan:
„Przedsiębiorcy z natury są optymistami. Przewidują wzrost przychodów, wzrost wydatków inwestycyjnych, a nawet wzrost zatrudnienia. Moim zdaniem nie ma uzasadnienia dla takiego optymizmu: wynagrodzenia i konsumpcja będą rosnąć bardzo wolno, wzrost PKB nie przekroczy 3% i uzyskamy go w wyniku wzrostu wydajności pracy, a nie wzrostu zatrudnienia. Ale poprawa nastroju cieszy – nie będzie znaczących redukcji zatrudnienia.”
Dr Marcin Piątkowski, starszy ekonomista Banku Światowego w Warszawie:
„Polska świetnie poradziła sobie ze światowym kryzysem, w dużej części dzięki wysiłkowi polskich przedsiębiorców. Już teraz jednak trzeba zacząć myśleć o przyszłości. Polskiej gospodarce nie uda się powrócić do przedkryzysowych stóp wzrostu gospodarczego bez zwiększenia eksportu, przyspieszenia absorpcji technologii z zagranicy i podniesienia poziomu innowacji. W tych dziedzinach polski sektor MSP odstaje od europejskiej czołówki. Trzeba to szybko zmienić.”
Emil Stępień, dyrektor departamentu rozwoju NewConnect:
„Małe spółki okazały się być mocną stroną giełdy w okresie dekoniunktury. Są bowiem mniej zależne od globalnych zjawisk kryzysowych. Są często łatwiejsze w zrozumieniu dla inwestorów. Ryzyka działalności są często łatwiejsze do uchwycenia i oszacowania, skala ich działalności jest bowiem „ludzka”. Moim zdaniem, przedsiębiorstwa powinny jeszcze aktywniej podejmować działalności innowacyjne i tu upatrywać szans na budowanie przewag konkurencyjnych, szczególnie w okresie wychodzenia gospodarki z osłabienia gospodarczego.”
Badanie pt.: „Nastroje wśród mikro i małych przedsiębiorstw w Polsce” przeprowadziła w kwietniu 2010 roku firma badawcza Pentor Research International (member of TNS) na zlecenie HSBC Bank Polska SA. W ramach tego badania przeprowadzono 300 wywiadów telefonicznych CATI z reprezentacją polskich przedsiębiorców z segmentu micro i małych firm.