Raport „Sztuka odpowiedzialności” prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie Polaków. Przedstawia on, jak polskie społeczeństwo rozumie postawy odpowiedzialności w życiu codziennym oraz to, jak przekładają się one na postawę bycia odpowiedzialnym w finansach.
Jak twierdzi 83% badanych Polacy czują się odpowiedzialni finansowo. Dla większości społeczeństwa stwierdzenie to wiąże się przede wszystkim z zarabianiem
pieniędzy i mądrym zarządzaniem budżetem domowym, czyli m.in. planowaniem przyszłych wydatków np. na emeryturze, ale i zabezpieczeniu rodziny na okoliczność wypadku czy niespodziewanej choroby. Zauważalne są różnice w definiowaniu odpowiedzialności finansowej przez kobiety i mężczyzn.
Badania pokazały, że kobiety i mężczyźni w podobny sposób odpowiadają na pytania dotyczące zarabiania i wydawania pieniędzy. W tym zakresie panuje równouprawnienie płci. 3/4 respondentów (76% ) wskazało, że kobiety są tak samo odpowiedzialne za zarabianie pieniędzy, jak mężczyźni. To kobiety są na polskim rynku konsumentkami największej ilości dóbr i usług, fakt ten jednak nie zwalnia ich z rozsądnego wydawania pieniędzy. 78% badanych stwierdziło, że na kobietach spoczywa taka sama odpowiedzialność za rozsądne wydawanie pieniędzy, jak na mężczyznach. Co warte podkreślenia, Polacy deklarują, że w życiu codziennym odpowiedzialność kobiety i mężczyzny jest podobna, ale zapewnienie środków finansowych rodzinie pozostaje najważniejszym przejawem męskiej odpowiedzialności.
Odpowiedzialność jest cechą, do której dążą Polacy. 67% pytanych wolałoby być osobą biedną i odpowiedzialną, jednak co 5 osoba zdecydowałaby się być bogata i nieodpowiedzialna, a 13% respondentów nie potrafiło powiedzieć, którą opcję wybiera. Co świadczy o odpowiedzialnych zachowaniach i decyzjach finansowych polskiego społeczeństwa? Respondenci mieli problem ze wskazaniem konkretnych działań. Co 5 osoba mówiąca, że jest odpowiedzialna finansowo, nie potrafiła określić, w jakich zachowaniach to się przejawia. 32% badanych wskazywała, że przykładem takich działań jest np. planowanie i kontrolowanie wydatków, dla 17% osób jest to zarabianie na potrzeby swojej rodziny i życie codzienne – rachunki, zakupy. Zdaniem ponad 80% Polaków odpowiedzialny człowiek powinien posiadać ubezpieczenie na życie. Jednocześnie jedynie co piąty posiada indywidualną polisę na życie. Okazuje się, że pomimo, iż doceniamy posiadanie ubezpieczenia, to jednak znajdujemy wymówki, aby z niego nie korzystać. Do najczęściej wymienianych powodów nieposiadania ubezpieczenia na życie należy brak refleksji. Może to wynikać z faktu, że Polacy nie lubią myśleć o trudnych tematach wiążących się z chorobą lub śmiercią.
Według badania polskie społeczeństwo czuje się i chce być odpowiedzialnie. Pomiędzy deklaracjami a rzeczywistymi zachowaniami występuje jednak rozdźwięk, zwłaszcza w sferze finansów. Polacy i Polki przyznają się do nierozważnych zachowań finansowych. Co 5 badana osoba (21%) wskazała, że zdarzają się jej impulsywne, niepotrzebne zakupy. Znacznie mniej osób przyznaje się do życia ponad stan i trwonienia pieniędzy (6% ). Z kolei 5% respondentów za nieodpowiedzialne zachowanie uważa rozrzutność, a 4% niepłacenie rachunków i rat kredytowych i pożyczek. Ponadto 40% badanych, zamiast odkładać pieniądze, woli przeznaczać je na konsumpcję, argumentując to tym, że nigdy i tak nie wiadomo, co się stanie.